Yatırım (Proje) Finansmanı

TSKB Genel Müdürü olduğum dönemde başlayan proje finansmanının öyküsünü sizlerle paylaşmak istiyorum.

1. TSKB olarak DPT müsteşarı Ahmet Tıktık'ı 2006 yılında ziyarette, enerjinin en önemli sektör olduğunu, Türkiye'nin gelişimi için önümüzdeki yıllarda elektrik üretimine yatırım yapılması gerektiğini öğrendik.
2. Elektrik piyasasının liberalleşmesi kararı alınmasından sonra  gerek Dünya Bankası gerekse TSKB'nin fonlamasına garanti veren Hazine müsteşarlığı proje finansmanına girmemizi destekledi.
3. 2006 yılına kadar Türkiye'de proje finansmanı yapılmıyordu.
4. Yenilenebilir Enerji dediğimiz, HES( baraj)RES(Rüzgar)JES(Jeotermal) ve Biomas(Çöp ve zararlı gazlarda santral) ile güneş santrallerini kapsar.
5. Türkiye'de güneş hariç her türlü Yatırım finanse edilmiştir. 
6. Proje finansmanın da yatırım tutarlarının büyüklüğü ve vadenin uzunluğu nedeniyle riskin paylaşılması gerekmektedir.
7. TSKB'nin ardından diğer bankalarda finansmana başladılar.
8. 2011 sonu itibariyle yayınlanmış net rakamlar olmamasına karşın yaklaşık 40 milyar $ proje finansmanı olduğunu sanıyorum.
9. Bunun yarısının enerji finansmanı olduğu diğer yarısının da satın alma finansmanı ile imalat sanayi yatırımları olduğu tahmin edilmektedir. 
10. 20 milyar $ enerji yatırımları, 3-4 yıl ödemesiz dönemli 12 yıla varan vadelere ulaşıyordu.
11. Üretilen elektriğe Hazinece yaklaşık 6.5 euro cent'den başlayan, alım garantisi verilmesi, yenilenebilir enerji yatırımlarının Bankalarca  finansmanını kolaylaştırmıştır.
12. Türkiye yıllık % 5 ve üzerinde büyüyebilmesi için elektrik üretiminin % 8 artması gerekmektedir.
13. EPDK dan alınan  izninden sonra, yatırımın yapılması(teknolojisi), bittikten sonra ham madde temini ve son ürün satışında(elektrik fiyatı) çok az risk vardır.
14. Satın alma finansmanı(acquisition finance) özelleştrilen şirketlerin gelecek gelirlerinin rehin alınmasıyla kolayca yapılabiliyordu.
15. Yeni yapılacak veya ilave yatırımlarda da finansman diğerleri kadar olmasa da sorun olmamaktadır.
16. Ticari Bankalarımız açısından vade uyumsuzluğu problemi yaratabilecek proje finansmanı  uzun vadeli menkul kıymetleştirme ( securitization) ve diğer yöntemlerle giderilmiştir.
17. Bankalarımız proje finansmanı bölümleri kurarak bu alandaki örgütlenme eksikliğini kısa sürede gidermiştir.
18. Halen bilançolarının vade ve likidite olanakları ölçüsünde proje finansmanına devam etmektedirler.
19. TSKB bu konuda kendine düşen öncülüğü ile proje finansmanına ilk giren olmuştur.