TSKB Genel Müdürü olduğum dönemde başlayan proje finansmanının öyküsünü sizlerle paylaşmak istiyorum.
- TSKB olarak DPT müsteşarı Ahmet Tıktık'ı 2006 yılında ziyarette, enerjinin en önemli sektör olduğunu, Türkiye'nin gelişimi için önümüzdeki yıllarda elektrik üretimine yatırım yapılması gerektiğini öğrendik.
- Elektrik piyasasının liberalleşmesi kararı alınmasından sonra gerek Dünya Bankası gerekse TSKB'nin fonlamasına garanti veren Hazine müsteşarlığı proje finansmanına girmemizi destekledi.
- 2006 yılına kadar Türkiye'de proje finansmanı yapılmıyordu.
- Yenilenebilir Enerji dediğimiz, HES( baraj)RES(Rüzgar)JES(Jeotermal) ve Biomas(Çöp ve zararlı gazlarda santral) ile güneş santrallerini kapsar.
- Türkiye'de güneş hariç her türlü Yatırım finanse edilmiştir.
- Proje finansmanın da yatırım tutarlarının büyüklüğü ve vadenin uzunluğu nedeniyle riskin paylaşılması gerekmektedir.
- TSKB'nin ardından diğer bankalarda finansmana başladılar.
- 2011 sonu itibariyle yayınlanmış net rakamlar olmamasına karşın yaklaşık 40 milyar $ proje finansmanı olduğunu sanıyorum.
- Bunun yarısının enerji finansmanı olduğu diğer yarısının da satın alma finansmanı ile imalat sanayi yatırımları olduğu tahmin edilmektedir.
- 20 milyar $ enerji yatırımları, 3-4 yıl ödemesiz dönemli 12 yıla varan vadelere ulaşıyordu.
- Üretilen elektriğe Hazinece yaklaşık 6.5 euro cent'den başlayan, alım garantisi verilmesi, yenilenebilir enerji yatırımlarının Bankalarca finansmanını kolaylaştırmıştır.
- Türkiye yıllık % 5 ve üzerinde büyüyebilmesi için elektrik üretiminin % 8 artması gerekmektedir.
- EPDK dan alınan izninden sonra, yatırımın yapılması(teknolojisi), bittikten sonra ham madde temini ve son ürün satışında(elektrik fiyatı) çok az risk vardır.
- Satın alma finansmanı(acquisition finance) özelleştrilen şirketlerin gelecek gelirlerinin rehin alınmasıyla kolayca yapılabiliyordu.
- Yeni yapılacak veya ilave yatırımlarda da finansman diğerleri kadar olmasa da sorun olmamaktadır.
- Ticari Bankalarımız açısından vade uyumsuzluğu problemi yaratabilecek proje finansmanı uzun vadeli menkul kıymetleştirme ( securitization) ve diğer yöntemlerle giderilmiştir.
- Bankalarımız proje finansmanı bölümleri kurarak bu alandaki örgütlenme eksikliğini kısa sürede gidermiştir.
- Halen bilançolarının vade ve likidite olanakları ölçüsünde proje finansmanına devam etmektedirler.
- TSKB bu konuda kendine düşen öncülüğü ile proje finansmanına ilk giren olmuştur.
